Cellulaire testen voor de ziekte van Lyme ongeschikt

Aurora van de Loo
5 juli 2022
2 min

Bij het vaststellen van de ziekte van Lyme worden indirecte testen gebruikt waarbij gekeken wordt naar de aanwezigheid van antistoffen tegen de ziekteverwekker. Naast deze standaard serologische antistoftesten zijn er nu ook cellulaire testen verkrijgbaar, waarbij gekeken wordt naar de activiteit van afweercellen tegen de ziekteverwekker. In een recent onderzoek heeft men de sensitiviteit en specificiteit van drie cellulaire testen beoordeeld ten op zichtte van een antistoftest.

Door de beet van een teek kunnen mensen (en dieren) besmet worden met de bacterie Borrelia burgdorferi. De infectie kan zich verspreiden via bloed, lymfe of per continuitatem (disseminatie), waardoor verschillende organen kunnen worden aangedaan. Hoe eerder de ziekte van Lyme wordt opgemerkt, hoe beter de behandeling met antibiotica aanslaat. Om de aandoening vast te stellen worden eerst de gezondheidsklachten, de ziektegeschiedenis en het gedrag van de patiënt beoordeeld. Vervolgens wordt serologisch onderzoek verricht.2

Testen

Bij besmetting met de ziekte van Lyme veroorzakende bacterie is het moeilijk om deze bacterie zelf (direct) in het lichaam aan te tonen. Bij de standaard bloedtest voor de ziekte van Lyme worden daarom antistoffen tegen de lymebacterie gemeten. Maar als deze test positief blijkt te zijn dan is nog niet duidelijk of de infectie nu plaatsvindt of dat de patiënt al genezen is. Cellulaire testen zouden tekortkomingen van serologisch testen, waaronder ook de lage gevoeligheid in vroege stadia van infectie, kunnen overwinnen. Ze meten de activiteit van bepaalde afweercellen in het bloed tegen de bacterie. De werking van cellulaire testen is niet bewezen. In het huidige onderzoek is daarom de gevoeligheid en specificiteit van drie cellulaire testen beoordeeld.1,3

VICTORY-onderzoek

Het betreft hier een case-control studie, genaamd Validation of Cellular tests for Lyme borreliosis (VICTORY), uitgevoerd in Nederland. Patiënten met, door de arts bevestigde, ziekte van Lyme, werden geïncludeerd bij start van de antibioticabehandeling. De controles waren patiënten die niet waren besmet (gezonde controles) en patiënten met mogelijk kruisreactieve aandoeningen zoals auto-immuunziekten.1

Drie cellulaire testen werden vergeleken met een standaard serologische test. Klinische gegevens van besmette patiënten werden verzameld bij aanvang en op twaalf weken na inclusie. Bloedmonsters werden verkregen bij aanvang, op zes en op twaalf weken. Controledeelnemers ondergingen alleen klinische en laboratoriumbeoordelingen bij de aanvangsdatum.1

Resultaten

Er waren 271 patiënten met de ziekte van Lyme (van wie 245 vroeg gelokaliseerde en 26 gedissemineerde lymeziekte hadden), 228 gezonde controles en 41 deelnemers met mogelijk kruisreactieve aandoeningen.1

De specificiteit bij gezonde controles van de standaardtest (94,7%) was hoger dan die van de cellulaire testen (81,9%; 31,1%; 52,6%). De cellulaire testen gaven dus vaker onterecht een positieve uitkomst. De sensitiviteit van cellulaire testen varieerde (43,1%; 54,3%; 30,3%). De prestaties van twee van de cellulaire testen, welke beter presteerden dan de gebruikte standaardtest (28,1%), kwamen overeen met een andere bekende standaard serologie test (50,1%).1

Conclusie

De in dit onderzoek gebruikte cellulaire testen voor de ziekte van Lyme hebben een lage specificiteit in vergelijking met serologische testen, wat leidt tot een hoog aantal vals-positieve testresultaten. Het is niet de bedoeling dat patiënten onnodig worden behandeld, dat kan gevaarlijk zijn, en bij een andere ziekte kan er andere behandeling nodig zijn. De onderzoekers concluderen dat deze cellulaire testen in dit stadium ongeschikt zijn voor klinisch gebruik.1

Referenties

  1. Baarsma ME, et al. Lancet. 2022; https://doi.org/10.1016/S1473-3099(22)00205-5
  2. RIVM. Verkregen via https://www.rivm.nl/ziekte-van-lyme, op 17-06-2022
  3. RIVM [video]. Verkregen via https://www.rivm.nl/video-victory-test-onderzo

Deel blog: