Urinetest meet of iemand vatbaarder is voor aan ouderdom gerelateerde ziekten

Aurora van de Loo
30 november 2021
3 min

Een urinetest kan de biologische leeftijd van een persoon bepalen en nagaan of hij of zij kans maakt om bepaalde leeftijdsgebonden ziekten te ontwikkelen. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit Hasselt en de KULeuven (België), in samenwerking met internationale partners. De bevindingen zijn recent gepubliceerd in the Lancet Healthy Longevity.

De biologische leeftijd komt lang niet altijd overeen met de chronologische leeftijd. Dat kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder leefstijl of de omgeving. Getracht is nu om gezonde van ongezonde veroudering te onderscheiden door gebruik te maken van een urinair peptidomisch profiel (UPP). Verschillende eiwitten en eiwitfragmenten in het bloed zijn namelijk afkomstig van verschillende organen en komen uiteindelijk in de urine terecht. In de urine kunnen deze eiwitfragmenten (peptides), worden gemeten. Het UPP biedt een moleculaire handtekening van lopende pathofysiologische processen en zegt wat over de algehele gezondheidstatus. Deze UPP-gegenereerde moleculaire handtekeningen zijn eerder al geassocieerd met de preklinische fase van hartfalen, chronische nierziekte (CKD), diabetische nefropathie, en een verscheidenheid aan andere aandoeningen. Maar er is nog niet onderzocht of UPP ook als een voorspeller kan werken voor leeftijdsgebonden ziekten en welke moleculaire routes betrokken zijn bij ongezonde veroudering.

Opzet onderzoek

Er werd bij dit onderzoek gebruik gemaakt van gegevens van de Vlaamse Studie naar Milieu, Genen en Gezondheidsuitkomsten (FLEMENGHO), uitgevoerd in Noord-België van 1985 tot 2019. De deelnemers gaven hernieuwde consent voor het huidige onderzoek in 2005-2010 en er was nog een additioneel bezoek in 2009-2013. Er werd van alle verzamelde urine eerst een cluster van eiwitfragmenten geïdentificeerd in urinestalen die inzicht gaven in de biologische leeftijd van een persoon. Vervolgens moesten deze verder worden gevalideerd bij patiënten met diabetes (UPP-profilering in 1984-2015), COVID-19 (UPP-profilering in 2020-2021), of chronische nierziekte (CKD; UPP-profilering in 2001-2017) over tijd. In FLEMENGHO waren de eindpunten voor mortaliteit all-cause, cardiovasculaire en niet-cardiovasculaire mortaliteit; andere eindpunten waren fatale of niet-fatale kanker en musculoskeletale aandoeningen.

UPP-leeftijd

Er werden 54 eiwitfragmenten gevonden (afkomstig van 17 eiwitten welke aan specifieke moleculaire signaalroutes kunnen worden gelinkt) die aangaven of een orgaan minder goed functioneert, zelfs wanneer de persoon van wie de urine afkomstig is nog gezond lijkt.
Vergeleken met de chronologische leeftijd was de voorspelde UPP-leeftijd groter bij patiënten met diabetes (chronologische leeftijd 50,8 jaar vs UPP-leeftijd 56,9 jaar), COVID-19 (53,2 jaar vs 58,5 jaar), of CKD (54,6 jaar vs 62,3 jaar; alle p<0,0001). Ook de UPP-leeftijd zelf, onafhankelijk van de chronologische leeftijd, was significant geassocieerd met verschillende risicomarkers welke te maken hadden met cardiovasculaire, metabole en renale ziekten, ontsteking, en medicatiegebruik.
Over een mediaan van 12,4 jaar was de totale mortaliteit, cardiovasculaire mortaliteit en osteoporose bij de deelnemers geassocieerd met de UPP-leeftijd onafhankelijk van de chronologische leeftijd, met hazard ratio's per 10 jaar verhoging van de UPP-leeftijd van 1,54 voor de totale mortaliteit, 1,72 voor cardiovasculaire mortaliteit, en 1,40 voor osteoporose en fracturen. De meest relevante moleculaire routes die werden gevonden hadden betrekking op ontregeling van collageen en het onderhoud van de extracellulaire matrix.

Interpretatie

De biologische leeftijd van een persoon is te achterhalen door bepaalde eiwitten in urine te analyseren en deze tonen ook aan of een persoon meer kans heeft op bepaalde ouderdomsziekten.

De chronologische leeftijd was geassocieerd met een specifieke verandering in de UPP-handtekening. De UPP-handtekening werd geassocieerd met risicofactoren en nadelige gezondheidsuitkomsten in de bevolking en met versnelde veroudering bij patiënten. Volgens de onderzoekers kunnen hiermee bepaalde ziektes voorkomen worden. Wanneer de biologische leeftijd (/UPP-leeftijd) namelijk hoger is dan de chronologische leeftijd, kunnen mogelijk bepaalde ziektes al worden vastgesteld voordat deze echt ontwikkeld zijn. Daarmee kunnen vroegtijdig ziektes worden bestreden. Voordat urine als tool kan worden gebruikt om ziektes preventief op te sporen, is nog meer onderzoek nodig.

Referenties:

1.  Martens DS, Thijs L, Latosinska A, Trenson S, Siwy J, Zhang ZY, et al; FLEMENGHO investigators. Urinary peptidomic profiles to address age-related disabilities: a prospective population study. Lancet Healthy Longev. 2021; https://doi.org/10.1016/S2666-7568(21)00226-9
2. Persbericht Radar van 15 november 2021. Je urine voorspelt of je gezond oud zal worden. Verkregen via https://radar.avrotros.nl/nieuws/item/je-urine-voorspelt-of-je-gezond-oud-zal-worden/, op [26-11-2021]

Deel blog: