We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Als je doorgaat met het gebruiken van deze site, gaan we er vanuit dat je ermee instemt.

AlgemeenDementieGeriatrieGGZ en gedragNeurologie

Stressmetingen met wearables: hoe voegen ze waarde toe?

Aurora van de Loo
25 november 2024
2 min

Stress is een stille boosdoener in de zorg, met een aanzienlijke impact op zowel patiënten als zorgverleners. Van onbegrepen gedrag bij mensen met dementie tot het verergeren van aanhoudende lichamelijke klachten (ALK), stress speelt vaak een cruciale rol. Maar hoe maken we stress inzichtelijk en beheersbaar? Wearables, draagbare technologieën die stressindicatoren meten in het dagelijks leven van patiënten, kunnen hierin een rol spelen.

 

Door objectieve gegevens te verzamelen, zoals hartslagvariabiliteit of huidgeleiding, bieden wearables een kans om zorg te personaliseren waar gebruikelijke methoden, zoals vragenlijsten of observaties, dat niet kunnen. Dit onderzoek, van Dr. Manon Peeters-Schaap (Fontys Paramedisch), Dr. Noortje Lavrijssen (Juridische Hogeschool Avans & Fontys) en Dr. Petra Heck (Fontys ICT), laat de mogelijkheden van wearables als aanvulling op de reguliere zorg.

Transdisciplinair onderzoek

Het onderzoek combineerde sociale, technische en juridische perspectieven. Daarvoor is transdisciplinair gewerkt; naast academische kennis zijn ook de ervaringen van patiënten, mantelzorgers en professionals in de zorg meegenomen. In het onderzoeksproject is samengewerkt tussen Juridische Hogeschool Avans & Fontys, Fontys ICT en Fontys Paramedisch, ondersteund door Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA, Centre of Expertise AI for Society en Centre of Expertise Health.

Samenwerking in een transdisciplinaire setting leidde tot oplossingen die niet alleen voldoen aan technische en juridische eisen, maar ook écht aansluiten bij de behoeften van eindgebruikers en de mogelijkheden in de praktijk. Met deze aanpak zijn niet alleen belangrijke thema’s geïdentificeerd, maar ook eerste prototypes ontwikkeld.

Belangrijkste resultaten

Vier hoofdthema’s bleken belangrijk om vanaf de vroege ontwikkelfase mee te nemen:

  • Gebruikerservaring: eenvoudige systemen met duidelijke dataweergave.
  • Personalisatie: aanpassing aan de specifieke behoeften van de doelgroep.
  • Wet- en regelgeving: controle en transparantie over datagebruik.
  • Educatie: goede ondersteuning en uitleg voor gebruikers.

De toepassing van de wearables verschilt per doelgroep. Bij dementie kunnen wearables bijvoorbeeld vroegtijdig stress signaleren, waarmee onbegrepen gedrag voorkomen wordt. Voor ALK-patiënten bieden wearables inzicht in stresspatronen, wat zelfmanagement ondersteunt.

Enkele prototypes zijn al ontwikkeld en mogelijk zijn wearables in de toekomst inzetbaar binnen de reguliere zorg.

In onderzoeksopzetten kan stress worden opgewekt in een VR omgeving (‘Richie’s Plank Experience’). De EmbracePlus (witte polsband) en de Shimmer GSR+ (voor om de vingers) zijn voorbeelden van sensoren die huidgeleiding (EDA) meten. Uitschieters  in het EDA signaal (gemarkeerd als rode bolletjes in de grafiek) kunnen stress indiceren. 

Take-home message

Technisch gezien zijn er veel mogelijkheden, maar zonder sociale innovatie blijft technische vooruitgang beperkt in waarde. Transdisciplinaire samenwerking is hierbij essentieel. Dit betekent meer dan alleen het combineren van academische inzichten uit zorg, technologie en juridische expertise. Transdisciplinair werken houdt ook in dat zorgprofessionals, patiënten, mantelzorgers en andere maatschappelijke actoren actief betrokken worden. Samen bouwen zij bruggen tussen wetenschap en praktijk. Door gezamenlijke probleemdefinitie en co-creatie van oplossingen worden nieuwe inzichten niet alleen bedacht, maar direct getest en toegepast.

Sociale innovatie – zoals het ontwerpen vanuit de behoeften en ervaringen van gebruikers – is een onlosmakelijk deel van transdisciplinair onderzoek naar wearables. Het is deze wisselwerking tussen technische en sociale innovatie die wearables écht waardevol maken in de zorg.

Met dank aan: Dr. Manon W.H. Peeters-Schaap, senior onderzoeker en projectleider ‘van sensoren naar zorg’, Fontys Paramedisch

Foto: Stressmeting door een wearable bij een verpleeghuisbewoner met dementie en onbegrepen gedrag. De meting wordt uitgelezen op een smartphone, terwijl het gedrag van de bewoner geobserveerd wordt.

Deel blog:

Referenties

1. Nieuwsbericht Fontys oktober 2024; https://www.fontys.nl/Onderzoek/Health-Innovations-Technology-1/Wearables-en-stress-technologie-voor-gezondheid-en-welzijn.htm

Verder leren

Lees meer over het onderzoek op Fontys.nl